Akademia Sztuk Pięknych W Warszawie wznowiła swoją działalność niemal natychmiast po zakończeniu działań wojennych, bo jeszcze w czerwcu 1945 r. W ciągu następnych miesięcy podjęto decyzję o wielowydziałowości Uczelni, czego oczywistą konsekwencją było powstanie samodzielnego Wydziału Malarstwa. W styczniu 1946 r. przeprowadzono w Zachęcie pierwsze po wojnie egzaminy wstępne, a w czerwcu przyznano zaległe dyplomy. Kolejne dwa lata to okres gorących dyskusji nad sposobem organizacji i profilem artystycznym całej Akademii. Niepoślednią rolę w kształtowaniu programu i struktury Uczelni odegrał pierwszy dziekan Wydziału Malarstwa Felicjan Szczęsny Kowarski. W jego ujęciu Akademia miała być szkołą tzw. sztuk czystych – „funkcyj niepraktycznych wyższego rzędu” zwłaszcza malarstwa i rzeźby, dominujących nad wszelkimi formami twórczości użytkowej. Kowarski podjął również ważne dla Wydziału Malarstwa decyzje personalne zatrudniając w latach 1945–1946 Jana Cybisa, Aleksandra Rafałowskiego, Jana Sokołowskiego i Kazimierza Tomorowicza.

Po śmierci Kowarskiego we wrześniu 1948 r., do jego koncepcji programowych nawiązał Jan Cybis. To głównie za sprawą Cybisa na posiedzeniu Senatu 2 października 1948 r. przegłosowano strukturę Akademii z trzema wydziałami: Rzeźby, Architektury i najważniejszym Wydziałem Malarstwa, któremu podporządkowano grafikę. Na Uczelni decydującą rolę miały odgrywać tzw. pracownie mistrzowskie. „Jak uczyć malarstwa – pisał w 1945 r. Cybis – pozostawić należy samemu mistrzowi, jest to kwestia zaufania do niego, wyrażonego w powierzeniu mu katedry, oraz W dobrowolnym zapisaniu się ucznia na jego kurs”. W kilkuletnim procesie dydaktycznym pedagog miał prowadzić studenta, przekazując mu swój sposób myślenia o sztuce, a nawet szerzej o świecie – swoistą twórczą „filozofię”.

Od lat czterdziestych taką dominującą twórczą „filozofią” na Wydziale stał się koloryzm, w wersji związanej głównie z kapistami (członkami przed- wojennej grupy „Komitet Paryski”). Kapistą był Jan Cybis, ale także zatrudnieni w 1948 r. na Wydziale Artur Nacht-Samborski i Stanisław Szczepański. Rok później dołączył do nich inny ważny kolorysta (jednak nigdy niezwiązany z „Komitetem Paryskim”), były rektor Akademii Krakowskiej, Eugeniusz Eibisch. Malarze koloryści, nazywani także postimpresjonistami, zakładali całkowitą autonomię dzieła sztuki. Tworząc nie naśladowali wiernie natury, ale poszukiwali takich wartości barwnych i świetlnych, które pozwoliłyby oddać przeżycie twórcy i zaistnieć dziełu samemu w sobie, z jego własnym światem, własnym malarskim powodem istnienia.

Zdominowanie przez kolorystów Warszawskiej Akademii było częścią szerszego zjawiska. Przedstawiciele tego, ugruntowanego jeszcze w latach trzydziestych, nurtu objęli krótko po wojnie najważniejsze posady w Związku Polskich Artystów Plastyków, a także licznie pojawili się na wszystkich wyższych uczelniach artystycznych w Polsce.

Po kilku latach lokalowej prowizorki i niepewności Wydział Malarstwa w 1949 r. został ulokowany w północnej oficynie Pałacu Czapskich-Raczyńskich przy Krakowskim Przedmieściu 5, która nieprzerwanie do dziś pozostaje jego siedzibą.

czytaj dalej→